نگهداری و مراقبت از چتر نجات
تجهیزات و لوازم ورزشی نقش بزرگی در موفقیت ورزشکاران در رشته های مختلف دارند .
در اغلب رشته های ورزشی به روز بودن تجهیزات به عملکرد بهتر ورزشکاران کمک زیادی می کند و در برخی دیگر از رشته های ورزشی وجود این وسائل جزء ملزومات انجام این نوع ورزشها می باشند و بدون وجود آنها امکان شرکت و فعالیت در آن رشته خاص ورزش وجود ندارد .
ورزش مورد علاقه همه ما یعنی چتربازی در دسته دوم این نوع ورزشها طبقه بندی می شود چون عملاً بدون وجود چتر امکان شرکت و انجام این ورزش برای علاقه مندان وجود ندارد ولی تفاوت عمده چتربازی با سایر ورزشها در این می باشد که این وسائل و تجهیزات علاوه بر اینکه به انجام و اجرای این رشته کمک می کند وظیفه خطیر حفظ جان و سلامتی شرکت کنندگان در آنرا نیز به عهده دارد .
همانطور که تمام وسائل ورزشی احتیاج به مراقبت و بازدید در بازه های زمانی متفاوت دارند، وسائل و تجهیزات این رشته نیز از این قاعده مستثنی نیستند و باید به دقت مورد بازدید قرار گیرند و در نگهداری و حفظ آنها دقت بسیار زیادی صورت گیرد .
توجه داشته باشید که در هر بار پرش چتر شما وظیفه حفظ و نجات جان شما را دارا می باشد بنابراین رفتار و عملکرد شما در برابر آن نیز باید به اندازۀ اهمیت مسئولیت خطیر آن باشد .
شرکت Performance Designs اخیراً مطلبی در رابطه با مواردی که باید در نگهداری و استفاده از چتر مورد دقت قرار گیرد منتشر کرده است که طی این نوشتار بخشی از آن را به اطلاع شما می رسانیم .
طبق بررسی های انجام گرفته توسط این شرکت ، مشخص شده است که یکی از عواملی که بر کاهش طول عمر چترها اثر فوق العاده ای دارد ، عدم دقت در بسته بندی صحیح می باشد البته عوامل خارجی دیگری نیز به طول عمر مفید چترها اثرگذار می باشد که در ادامه ذکر خواهیم کرد .
شاید باور آن برای همه ما سخت باشد ولی جالب است بدانید که یکی از عوامل آسیب زننده به پارچه چتر به عنوان بخش اصلی تجهیزات چتربازی عرق بدن می باشد . کارشناسان شرکت با بررسی های صورت گرفته متوجه شدند که سه سل وسطی قسمت بالائی کاناپی ها نسبت به سایر سلها دارای طول عمر کمتری هستند و با بررسی های انجام گرفته متوجه شدند که عرق بدن فرد بسته بندی کننده چتر که به طور معمول در هنگام بسته بندی با دراز کشیدن بر وی کاناپی در مرحله رول کردن کاناپی اقدام به خارج کردن هوا از درون آن می کند، یکی از عوامل اثرگذار بر این مورد می باشد .
طبق گفته این کارشناسان اثر مخرب نفوذ و جذب عرق بدن انسان به دلیل ترکیبات موجود در آن ( دی- متیل‌فنول o-cresol و تترا- متیل‌فنول p-cresol، و همچنین اوره ) علاوه بر اثر تخریبی مستقیم بروی پارچه کاناپی باعث تسهیل اثرگذاری منفی اشعه خورشید UV بروی پارچه کاناپی می گردد و بنابراین اکیداً توجه نمائید که پارچه کاناپی خود را از در تماس قرار گرفتن با عرق بدن خود حفظ کنید و در هیچ موردی با بدن و یا لباس عرق کرده اقدام به بسته بندی و یا دراز کشیدن بروی کاناپی ننمائید .
مورد دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد محل و مکان بسته بندی چتر می باشد .
سطح ایده آل برای بسته بندی چتر یک سطح نرم و تمیز و عاری از عوامل آسیب زننده به پارچه چتر می باشد و همیشه یک زمین با پوشش چمن به عنوان محل و مکان مطلوب برای این کار معرفی گردیده است ولی در حقیقت این طور نیست .
به طور معمول زمینهای دارای پوشش چمن با انواع کودهای شیمیایی تغذیه می گردند و برای مبارزه با حشرات و جانوران موجود در این محیط ها از انواع مختلف آفت کشها استفاده می گردد و این مواد دقیقاً جزو موادی هستند که در برخورد با پارچه چتر باعث آسیب و کاهش طول عمر آن می گردند .
در سمت مقابل نیز در اکثر مناطق پرش در نقاط مختلف جهان محوطه های چمن از مکانهای مورد علاقه چتربازان برای بسته بندی چتر می باشد پس بهتر می باشد که در هنگام بسته بندی چتر در این مکانها از یک پوشش برای قرار دادن در زیر کاناپی و پشتی چتر استفاده کنیم تا حداقل تماس و برخورد بین تجهیزات ما و این مواد مخرب بوجود بیاید .
مورد دیگری که می تواند از عوامل تأثیرگذار بر طول عمر کاناپی محسوب شود اثرگذاری اشعه ماورا بنفش ( UV ) خورشید می باشد.
هر چند که شما نمی توانید به طور کامل مانع اثرگذاری اشعه UV بروی چتر خود باشید ولی می توانید با مراقبت از تجهیزات خود میزان این اثرگذاری را به حداقل برسانید .
اشعه UV خورشید باعث کاهش استحکام پارچه چتر، کم رنگ کردن آن و در کل باعث کاهش طول عمر چتر می گردد .
یکی دیگر از عوامل آسیب دیدگی چترها برخورد و اصطکاک بندهای چتر با پارچه کاناپی می باشد که در مواردی باعث پارگی و یا به اصطلاح سوختگی پارچه چتر Line Burn می شود .
برخورد بند با پارچه ناشی از عدم دقت در بسته بندی و یا عدم ترتیب و توالی در روند بازشدن چتر می باشد .
به عنوان مثال در مواقعی که کیسه محتوی پارچه چتر قبل از کشش و بازشدن بندها از پشتی چتر خارج شود و یا موقعی که کاناپی شروع به باد گرفتن و بازشدن کند در حالیکه اسلایدر در حال پائین رفتن از بندها می باشد از مواردی میباشد که باعث برخورد بند با کاناپی میگردد .
برای جلوگیری از بوجود آمدن این مورد در حین بسته بندی باید به اندازه کافی بندهای چتر تحت کشش قرار بگیرند و مخصوصاً این کشش در موقع جاگذاری فرامین باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد و همچنین طول بندها و فرامین در حین جاگذاری مساوی و برابر باشد و با دقت در جاگذاری بندها و فرامین و همچنین جمع کردن پارچه چتر خطر برخورد بندها با کاناپی را به حداقل برسانیم .
از دیگر مواردی که با رعایت آن می توان از برخورد بندها با پارچه کاناپی جلوگیری کرد جاگذاری متقارن و یکسان فرامین و همچنین استفاده از کشهای یکسان و یک اندازه در بسته بندی کیسه محتوی و همچنین حین بندکشی می باشد .
یکی دیگر از عواملی که کارشناسان بر آن تأکید دارند و کمتر توسط ورزشکاران چترباز مورد توجه قرار می گیرد ، فرود و برخورد چتر با زمین پس از فرود می باشد ، برخورد چتر با زمین به خصوص برخورد از طرف دهانه سلها و جلوی چتر و همچنین کشیده شدن چتر بروی زمین در حین جمع کردن از دیگر عوامل آسیب زننده به چتر و کاهش طول عمر مفید آن خواهد بود .
حدود ۲ دهه پیش که اغلب کاناپی ها از پارچه های به اصطلاح F-111 ساخته شده بودند عمر مفید آنها به حدود ۱۰۰ الی ۲۰۰ پرش محدود می شد اما امروزه با پیشرفت در ساخت پارچه های با طول عمر بیشتر ، عمر مفید چترها به چند هزار پرش نیز رسیده است که با کمی دقت در نگهداری و استفاده صحیح از آنها این تعداد به راحتی می تواند بیشتر نیز شود .
در طرف مقابل بندهای چترها قرار دارد که برخلاف پارچه چتر در طی زمان ممکن است چندین بار احتیاج به تعویض داشته باشند که زمان این تعویض نیز دقیقاً همانند سایر اجزا چتر بستگی مستقیم به چگونگی استفاده و مراقبت از آنها دارد .
در اواسط دهه هفتاد که به دلیل علاقه به ورزش کوهنوردی در کلاسهای آموزش این رشته شرکت کرده بودم پس از طی دوره های مقدماتی و شرکت در مراحل پیشرفته تر نوبت به آموزش چگونگی صعود به صخره ها رسید که بالطبع کار با طناب و آموزش چگونگی استفاده از آن جز موارد آموزش بود . در طی این دوره ها موردی که اکیدا توسط مربی دوره مورد تأکید و تذکر قرار می گرفت چگونگی نگهداری و مراقبت از طناب کوهنوردی بود و اینکه حتماً باید نسبت به تمیز و سالم نگهداشتن طناب کوهنوردی دقت و توجه زیادی صورت بگیرد چون در مواردی جان کوهنورد به سالم بودن و عملکرد صحیح طناب بستگی دارد و بسیار تأکید می شد که طناب بروی زمین در شرایط نامناسب قرار نگیرد و سعی شود که به هیچ عنوان زیر پا و کفش کوهنوردان قرار نگیرد ، بیاد دارم که مربی دوره به کرات از این جمله که ، طناب کوهنوردی مانند نان که برکت خداوند است می باشد و هرگز نباید زیر پا قرار گیرد ، استفاده میکرد .
به نظر می رسد که این تعبیر به مقدار زیادی در مورد بندهای چتر نیز صادق می باشد که سلامتی و زندگی فرد چترباز به درستی عملکرد و سالم بودن آنها بستگی دارد بنابراین باید به دقت و وسواس زیاد در مورد سالم بودن و مراقبت از بندهای چتر توجه شود و به هیچ عنوان نسبت به پرش با چتری که دارای بندهای فرسوده ، سائیده شده ، چاک خورده و یا پوسیده می باشد اقدام نکنید .
یکی دیگر از عوامل فرسودگی بندها محل بسته بندی چتر می باشد ، چنانچه شما چتر خود را در محل غیرمناسب و دارای عوارض و سطوح زبر و سخت بسته بندی کنید علاوه بر کاهش طول عمر سایر اجزا چتر باعث آسیب به بندها نیز می شوید ، پس در انتخاب مکان بسته بندی چتر خود دقت زیادی داشته باشید .
مورد دیگر که به دفعات در مکانهای چتربندی مشاهده گردیده این است که هنگامی که نفر چترباز در حال بسته بندی چتر خود می باشد سایر نفرات با تردد و در مکان چتربندی و با بی توجهی با بندهای چتر برخورد می کنند و یا سهواً بروی آن پا می گذارند که این مورد نیز هر چند اندک و به ظاهر نا محسوس می تواند از عوامل فرسودگی و کاهش طول عمر بند چتر باشد .
مورد دیگری که با جلوگیری از آن می توان به طول عمر بند چترها اضافه نمود جلوگیری از پیچ خوردن ( Line twist ) بندها در حین بازشدن چتر می باشد هر چند که ما پیچ خوردگی بندها را در گروه انحرافات دسته بندی می کنیم ولی این پیچ خوردگی و سایش بندها به یکدیگر و بدفعات تکرار شدن آن نیز از عوامل خوردگی و فرسایش بندها می باشد .
همچنین پیچ خوردگی در بند فرامین نیز می تواند آسیب زننده باشد ، در طی زمان و انجام پرش در بند فرامین پیچ خوردگیهائی بوجود می آید که به ظاهر و در نگاه اوّل قابل تشخیص نمی باشد ولی این پیچ خوردگی هر چند اندک باعث کوتاه گردیدن بند فرامین شده و در حین روند بازشدن چتر باعث ایجاد فشار بیشتری بروی بند فرامین میگردد که با تکرار این فرایند و انجام پرشهای زیاد و در طی زمان باعث آسیب و فرسودگی بندها می گردد .
برای رفع این مشکل توصیه می شود که بعد از انجام هر پرش و در حین بسته بندی به دقت اقدام به باز کردن پیچ فرامین یا به اصطلاح گرفتن تاب بند فرامین شود و همچنین پس از فرود بلافاصله اقدام به جاگذاری دستگیره فرامین بروی رایزرها شود تا از پیچ خوردگی بیشتر بندها در حین حمل چتر جلوگیری به عمل آید .
توجه داشته باشید که پیچ خوردگی فرامین علاوه بر بروز مشکلات ذکر شده در بالا از انجائیکه باعث میشود بند فرامین دارای طول غیریکسان باشند ، باعث بروز اختلال در روند باز شدن چتر و همچنین چرخش ناخواسته چتر از یک سمت می شود .
زائده ها و برامدگیهائی که درون حلقه های فلزی موجود بروی اسلایدی وجود دارد از دیگر عوامل تسریع خوردگی و فرسودگی بندها می باشد به همین جهت توصیه میشود که هر چند وقت یکبار با بازدید و معاینه حلقه های فلزی تعبیه شده بروی اسلایدر هرگونه زائده ، شکاف ، خوردگی و یا خرابی را بروی آن مورد نظر قرار داده و سریعاً نسبت به رفع آن اقدام کنید .
توجه کنید که چتر مورد استفاده شما با بازدیدهای دوره ای و در بازه های زمانی مشخص می تواند طول عمر بیشتری داشته باشد و چنانچه در طی این بازدیدها هرگونه خوردگی ، پارگی و یا فرسایش را در هر بخش از تجهیزات خود مشاهده کردید سریعاً و بدون توجه به هزینه آن نسبت به رفع آن اقدام کنید .
فراموش نکنید که هزینه ای که جهت رفع خرابی و عیوب چتر و احیاناً تعویض قسمتهائی از چتر خود می پردازید در مقابل هزینه های درمانی مصدومیتهای ناشی از این خرابیها به هیچ شمرده می شود .